Hoewel de tomatenteelt voor Kees Stijger uit Honselersdijk weinig geheimen heeft, meent hij dat het altijd beter kan en dat je daarom altijd moet blijven leren en innoveren. Afgaande op de bescheiden omvang van zijn bedrijf (2,5 ha glas), ligt zijn hart niet bij groeien in areaal, maar bij groeien in kennis, inzicht, teeltresultaat en efficiëntie. Vanuit die houding raakte Stijger al vroeg vertrouwd met Het Nieuwe Telen, nam hij samen met Ted Duijvestijn enthousiast deel aan de Autonomous Greenhouse Challenge en zet hij vol overtuiging in op verdere teeltoptimalisatie. Het lijkt zijn rode, oranje en gele ronde trostomaten goed te bevallen.

Rijker ecosysteem

De Westlander teelt op steenwol, maar doet dat bij wijze van proef ook al enige tijd op houtwol. “Als je minder afhankelijk wilt zijn van gewasbeschermingsmiddelen, moeten planten zich beter kunnen verweren tegen ziekten en plagen”, zegt hij over die keuze. “Aan de basis daarvan staat een wortelmilieu dat rijk is aan goede micro-organismen. In een organisch substraat lukt dat sneller en beter dan in een anorganisch substraat, zoals steen- of glaswol. Ik zet geen biostimulanten of andere middeltjes in, maar laat alles gewoon zijn gang gaan.”

Dat zijn tomaten op organisch substraat weerbaarder zijn, leidt voor de teler geen twijfel. “De ziekte- en plaagdruk zijn lager en ik hoef er minder te corrigeren. Ziekten en plagen slaan vooral toe in planten die weinig verweer hebben. Dat is gewoon een natuurlijk gegeven. Ik kan er heel goed op telen, maar volledig overstappen is nog niet aan de orde.”“

Planten laten praten

Weerbaar of niet, ook abiotische stress door bijvoorbeeld overmatige warmte, watergebrek of onbalans in de nutriëntenvoorziening wil Stijger voorkomen. Om de vinger op dat vlak beter aan de pols te kunnen houden, gebruikt hij nu voor het vierde jaar op rij plantsensoren van Vivent Biosignals. Deze registreren zeer zwakke elektrische signalen die de planten zelf genereren. Veranderingen in de ionenstromen − de natuurlijke taal van de plant − vertellen of de plant goed functioneert of dat er specifieke omstandigheden zijn waardoor hij minder presteert. Op basis van jarenlang onderzoek en met hulp van AI is de Zwitserse sensorproducent erin geslaagd om die signalen te duiden en te vertalen naar wenselijke stuuracties.

Plantgerichter telen

Stijger: “De sensoren volgen de planten continu en de data zie ik op het dashboard van mijn Priva klimaatcomputer. In combinatie met metingen van de bladtemperatuur geeft het mij een scherper beeld van de wateropname en de opname van nutriënten, die in verband staan met de verdamping. De grootste toegevoegde waarde zie ik op overgangsdagen met afwisselend zon, bewolking en schommelingen in temperatuur als gevolg van neerslag. Juist dan moet de plant blijven verdampen om stress en groeireductie te voorkomen. De sensoren helpen me om plantgerichter te telen en het maximale uit mijn gewas te halen, zonder er te veel van te vragen. Dat zou je waarschijnlijk ook snel te horen krijgen. Het is verbazingwekkend dat planten je zoveel kunnen vertellen, maar ik ben blij dat ik ze op deze manier weer net wat beter begrijp.”